स्मृति

॥ प्रभाकर गौतम ॥ जीवनमा कुनै-कुनै घटनाहरुको स्मृति सधैं ताजा रहन्छ । मानौं त्यो घटना कहिल्यै आँखाबाट टाढा भएकै छैन । मन र मस्तिष्कमा कुँदिएको जस्तो लाग्ने त्यस्तै एउटा घटना मेरो मानसपटलमा घरिघरि आउने गर्छ । घटनासँगै एउटा यस्तो पात्र आउँछ जो मेरो लागि निकै प्रिय थियो । थियो, किनकि त्यो पात्र अब जीवित छैन । छ त केवल उसको याद र एउटा पीडादायी सम्झना । पाँच वर्षजति अघिको कुरा हो । मेरो परिचय भएकै दिनदेखि उनीबाट प्रभावित भएको थिएँ । उनी मेरी दिदीकी साथी भएकोले पहिलो दिनदेखि नै उनले मलाई 'तँ’ भनेकी थिइन् । उनको आत्मीय व्यवहारले होला, त्यो सम्बोधन प्यारो लाग्यो । उमेरमा खासै अन्तर नभएकोले हामी दिदीभाइ छोटो समयमै साथी भयौं । उनी दार्जिलिङको सुविधासम्पन्न कलेजबाट काठमाडौंको सरकारी कलेज (रत्‍नराज्य) मा भर्ना भएकी थिइन्, पत्रकारिता स्नातकोत्तर...

सहर गन्थन

॥ जनकराज सापकोटा ॥ पढ्नकै लागि भनेर सहर छिर्दा हरेकका अनुहारमा सपनाका पत्रैपत्र मात्रै खात लागेका हुँदैनन् ।  आफूले हिँड्ने बाटो जस्तो भए पनि, गल्ली जतिसुकै अँध्यारा भए पनि तिनीहरुको मनमा 'सहर न हो' भनेर कुद्‌ने अदम्य आँट हुन्छ । तर सबैभन्दा बेसी सहर छिर्ने ती मानिसको मनको एउटा कुनामा पर्याप्त बहाना हुन्छन् । जसले तिनीहरुलाई सहरमा मस्ती गर्न छुट दिएको हुन्छ । राजनीतिका भाषामा भन्दा यो एउटा अजबको कार्ड हो, जसले सहर छिर्नेहरुलाई घरको गनगन बेवास्ता गर्ने 'लाइसेन्स' मिलेको हुन्छ । जति दौडे पनि नसकिने जिन्दगीको दौड, जति सम्झे पनि नसकिने बालवयको याद । यस्तै यस्तै तर्कनाहरुले समयको दौडमा असफलताको भारी बोकिइसकेको हुँदोरहेछ, मान्छेले थाहै नपाई । केटाकेटी नै छु भनेर देखाउनका लागि, समय अझै परिपक्व भइसकेको छैन है भनेर बुझाउन पढाइ एउटा...

पाउलोको 'अलेफ'

"सपना चाहान्छौ भने तिमीले ब्युँझिन जरूरी छ",सपना, आशा र प्रेरणाको गीत गाउने सुप्रसिद्ध लेखक पाउलो कोएलोको भनाइ । विश्वका सर्वाधिक रुचाइएका लेखकहरूमध्येमा पर्ने पाउलो कोएलोको नयाँ पुस्तक बजारमा आएको खबरले गर्मागर्मी छाएको छ । खासगरी पाउलोका अल्केमिस्ट, एलेभेन मिनट्स, जाहिर, ब्रिदा लगायतका कृतिहरूको स्वादबाट उनको पारखी बनिसकेको पाठक जमात नयाँ किताब कहिले हात पर्ला भन्ने छटपटीमा छ ।  ब्राजिल र टर्कीमा गत वर्ष २०१० मै प्रकाशित 'अलेफ' हालै अङ्ग्रेजी संस्करणमा आएको हो । नेपालका पुस्तक पसलमा पनि यो उपन्यास उपलब्ध हुन थालिसकेको छ ।  पाउलोको यो नयाँ पुस्तकको विश्वव्यापी सार्वजनिकीकरण भने सेप्टेम्बर २७ तारिखमा हुँदैछ । अमेरिका र क्यानाडामा आगामी साता पुस्तक पुग्ने पाउलोले आफ्नो ब्लगमा जनाएका छन् ।  सन् १९८२ मा पाउलोको पहिलो पहिलो कृति...

प्रत्युत्तर

॥ सानु घिमिरे ॥ मजेत्रोमा बाँधेर तिम्रो सम्मान बडो सानसँग हिंडेकी थिएँ,तिम्रो उपहार, धारे हातको रिबनहेर त कति सुहाएन मेरो शिरमा ।आक्रोश, दुर्वचन र आरोपहरुमाकस्तरी जिल्लिएको हाम्रो दौंतरी ? चौबन्दीमा अड्किन खोजिरह्यौमुटुभन्दा पर तिम्रो स्थान,कति खसखसाउने तिम्रो घाँटीकति चुकचुकाउने तिम्रो जिब्रो पटुकीभरि छन् सम्झनाका मकैहरूगोठालो जाँदा फक्याउने गर्छु । प्रत्युत्तर फेरि पनि त्यही हो,तिमी चम्काइराख निष्ठुरताको पाइनम सम्झिउँला त्यो हार्दिकताको मूल्य ।डढेलो लागेको वनमा एक दिनतिमीले खोज्नु स्नेहको ऐंसेलु,बुटामुनिबाट कतै पलाउनेछ अर्को मुना । - सुनसरी, हाल: सिड्नी, अस्ट्रेलिया...

मनको बह कसैलाई नकह !

।। तीर्थ विष्ट ।। दशैं सुरु हुनभन्दा एक महिना अघिदेखि नै मलाई दशैं लागिसक्छ । वर्षमा एक चोटि मात्र यही समयमा घर जाने भएकाले पनि यस्तो भएको होला । दशैं सुरु नहुँदै म धेरै पटक घर पुग्छु- मनमनै, कल्पनामै । बसमा सिटको अभाव र  कोचामकोच यात्रु, यो त दशैंको विशेषता नै हो । तर त्यो भीड र ठेलमठेल पनि रमाइलै लाग्छ । सबैलाई घर पुग्ने पुग्ने खुसी र उत्सुकता मिसिएको हतारो हुन्छ । जहिले जाँदा पनि मलाई नयाँ लाग्छ गाउँ-घर, जंगल, बाटो सबै-सबै । अघिल्लो वर्ष जाँदा भर्खर जन्मेका पाडापाडी-बाछाबाछी एकै वर्षमा ठूला भइसकेका हुन्छन् । आफूलाई सानै लाग्ने भतिजा-भतिजीहरु पनि निकै बढेको पाउँछु । आमा-बुबाको उमेर र गालामा परेका चाउरीको बाढाइ बाहेक मलाई सबै परिवर्तनहरु रमाइलै लाग्छन् । बाटोमा खाना खाने होटल सम्झँदा भने दिक्क लागेर आउँछ । नाक थुन्दै...

स्वप्निल, बाडुली र सुदूर सम्झना

पहिलो कृति ‘रङ्गैरङ्गको भीर’ को ६ वर्षपछि रङ्गवादी कवि स्वप्निल स्मृतिले दोस्रो कृति ल्याएका छन् । ‘बाडुली र सुदूर सम्झना’ कविताकृतिमा उनले रङ्गवादी प्रवृत्ति झल्काउँदै जुनसुकै कुरामा बिब्ल्याँटो खोज्ने  आफ्नो पहिलेको शैली छाड्दै पाठकको सामूहिकतालाई सम्बोधन गरेका छन् ।  सामूहिकताको यो सम्बोधन सहज पनि बनेको छ । टपरी भन्ने भाँडोलाई बुझाउन गोलो घेरामा शब्द छर्ने हिसाबमा रङ्गवादी कविले ‘उपद्रो’ मच्चाउनु उनीहरूको निजत्त्व र प्रयोग रहँदै आएको थियो । तर त्यो टपरी पछिल्लो कृतिमा आउँदा सग्लै रूपमा सरल शब्दका सिन्काले बुनिएका छन् । सरलताको यो 'अवतार’ पनि कविको आफ्नै पूर्वशैलीदेखि अर्को प्रयोग बनेको छ । यसको फाइदा : प्रयोगको नाममा शब्दको उबडखाबड र फन्के रोटी हुने लहरलाई कविको सनकको संज्ञा दिँदै कवितादेखि नै विकर्षित हुने पाठकलाई पनि न्याय...

पढ्नु : प्रेम

॥ जोतारे धाइबा ॥ प्रेमसँग हाड नाता भएकाहरूले बुझ्छन्- यसभित्रको लगाव कति दुःखदायी हुन्छ, तर मीठो तड्पन ! भोगेपछि यस्तो लाग्दो हो, यो प्रेम भन्ने कुरा त नभइदिएकै भए पनि हुने ! तर के यसबिना संसारको सहज रफ्तार सम्भव छ ?   धेरैअघि सोचेथेँ, प्रेमबारे केही त लेख्‍नेछु । तर यसबेलासम्म त मैले त्यही सोचाइसँग नै प्रेम गरेर बसिरहेको रहेछु । फेरि यो बसिरहनु, बस्न सक्नु पनि त एउटा प्रेम नै हो । कति-कति प्रेमहरू...। आरम्भमा प्रेमका बारेमा केही विद्वान्‌द्वारा अभिव्यक्त पंक्तिहरू : - हरेक दिन म तिमीलाई बढी माया गर्छु हिजोभन्दा आज बढी, भोलिको भन्दा आज कम ।                                       ...

विवादका बीच आदिकविको उपाधि

 ॥ रमेश सफर निरौला ॥ २०६६ पुस ३० गते राति नेपाल टेलिभिजनबाट प्रसारित हास्यशृंखला 'तीतो सत्य' मा यसका परियोजनाकार दीपाश्री निरौला र दीपकराज गिरीले नेपाली साहित्यजगत्‌मा एकपल्ट हलचल मच्चाएको विषयलाई उठाए । कवि भानुभक्त आचार्य र राजा पृथ्वीनारायण शाह नेपालमा हाल घटित भइरहेको अव्यवस्था हेर्न एकपल्ट फेरि 'कान्तिपुर' ओर्लिएको र यहाँको 'बबन्डर' देखेर ज्यादै निराश भएको कुरालाई नाटकीकरण गरेर हास्यशृंखलालाई रोचक, व्यङ्ग्यात्मक र विवादास्पद समेत बनाए परियोजनाकारद्वयले ।  हुनत नेपालका राजा पृथ्वीनारायण शाहको योगदान र भानुभक्तको नेपाली भाषा साहित्यमा योगदानको चर्चा यस सङ्क्रमणकालीन समयमा एउटा विवादास्पद विषय पनि हो तर आज हामी यस लेखभरि समालोचनाका विविध अर्थनिरुपणकका काँटाले भन्दा पनि नेपाली साहित्यमा भानुभक्तको उपाधि 'आदिकवि'माथि उठेका...

Cinema : its reality and superficiality

।। Abhinaya ।। I think even the casual comments about the alienation of Nepali films from its people and society demands modest arguments. The rupture of Nepali people with its one of most powerful and popular mode of expression is a painful and a tragic reality. Thus the blaming game on directors and audiences solves nothing but builds up a frustrating environment. And hardly anybody has come up with conciliatory works even small interactions programs between filmmakers and audiences are almost non-existent. Thus in this context I ‘m nowhere to provide any answers, even my questions stands on the fragile ground. Why we don’t watch Nepali films, as an individual I can shrug off not only the answer but even the question. But if...

लेख्‍नुपर्दोरहेछ...

।। प्रभाकर गौतम ।। लेखनप्रति आकर्षण भएर पनि अहिलेसम्म अपवादमा बाहेक केही लेखेको छुइनँ मैले । धेरै कारणमध्ये लामो समयसम्म 'राम्रो अध्ययन' बिना के लेख्‍न सकिएला भन्ने डर नै हावी रह्यो जस्तो लाग्छ  (आलस्यलाई बिर्सने हो भने ) । तर अहिले आएर लाग्दैछ, लेखाइको सम्बन्ध अध्ययनसँग भए पनि लिखित सामग्रीहरू ज्ञान मात्र नभएर अभ्यासका उपज पनि हुन् । हामीले पढेका सबै कुरा लेख्‍न सम्भव हुँदैन । लेख्‍ने त आखिर बुझेका, बुझे जस्तो लागेका र बुझ्न चाहेका कुरा नै रहेछन् । लेखनका पनि विविध विधा हुने भएकोले सबै कुरामा अध्ययनमै निर्भर हुनु पर्दैन । मान्छेको स्वानुभव र कल्पनाकै आधारमा पनि लेख्‍ने कुरा धेरै छन् । त्यसका लागि चाहिने आधारभूत कुरो त अभ्यास हो । पढ्दैमा लेख्‍न आइहाल्ने हुँदैन रहेछ । त्यसैले धेरै पढेपछि मात्रै लेख्‍न सकिन्छ भन्ने मेरो धारणा...

Page 1 of 3012345Next

 
Design by Wordpress Theme | Bloggerized by Free Blogger Templates | coupon codes