वर्षा र सङ्गीत

                                                                                                                प्रभाकर गौतम

आज फेरि त्यही झरीको रात छ, पारी डाँडा भिज्यो हेर न !


ढिलै भएपनि शुरु भएको वर्षात्का यी रातहरुमा म यो गीत गुनगुनाइरहेको छु । यो अर्कै कुरा हो, वर्षा अलि पर धकेलिएकोले यसपटक झमझम पानी पर्यो असारको रात भनी गाउन पाइएन । तर केही छैन, साउनको झरी बनी तिमी आउन भनी गाउनलाई पर्याप्त समय बाँकी छ ।

सङ्गीतको प्रकृतिसँग निकै गहिरो सम्बन्ध छ । प्रकृति सङ्गीतको श्रोत पनि हो । त्यसैले त छन् मौसमअनुसारका यति मीठा मीठा गीतहरु । शास्त्रीय सङ्गीतमा बेला÷समय अनुसारको राग हुन्छ । खोज्दै जाने हो भने, हरेक मौसमका गीतहरु हामी सुन्न पाउँछौँ । वर्षात्को समयमा मौसम अनुसारकै गीतहरुको सान्दर्भिकता हुने नै भयो । विश्वभरको सङ्गीतमा वर्षा वा झरी सङ्गीतको विषय बन्दै आएको छ । नेपाली सङ्गीतमा पनि आधुनिक÷सुगम सङ्गीत, लोक, पप आदि सबै विधामा वर्षा यामको सन्दर्भ जोडिएका गीतहरुको कमी छैन । यद्यपि, मौसमको सन्दर्भ जोडेर रचिएका यस्ता गीतहरु मौसमीय कुरामा मात्र सीमित छैनन् । जसरी पानीको वर्षाइमा विविधता छ, यससम्बन्धी गीतमा पनि उत्तिकै विविधता पाइन्छ । यस्ता गीतहरुले हाम्रो जनजीवन, माया प्रेम, सुख दुख, रोमान्स र विरह सबै भावलाई समेटेका छन् ।


बहुचर्चित लोकगीत सिमसिमे पानीमा ज्यानले बेइमान गर्छ कि जिन्दगानीमा होस् चाहे पानी पर्यो असिना झर्यो हाम्रो जनजिब्रोमा झुण्डिएका गीत हुन् । असारै महिनामा पानी पर्यो रुझाउने देखि ए झरी नझरी देऊ यसरी बोलका गीतहरु पनि उसैगरी लोकप्रिय छन् । मिर्मिरे साँझमा सिमसिमे पानी, पानीको रिमझिम वर्षात्को बेला जस्तो गीत होस् वा साउने झरीमा त्यो गाउँको गोरेटो जस्तो पानी, वर्षा वा झरीको प्रसङ्गले गीतलाई सुन्दर बनाएकै छ । वर्षा अर्थात् पानी बिम्ब बनेर आउँदा पानी पानी भयो मेरो मन पनि बोलको गीत झनै श्रृङ्गारिक बनेको छ । धेरै गीतहरुमा असार÷साउनको पानी पर्ने मौसम आफ्नो मायालुको सम्झनाको प्रतीकका रुपमा पनि आएको छ । जस्तै, झझल्को लिएर आएछ सावन फेरि आँखामा । फेरि, झरी विरह बनेर पनि आएको छ झरी परेको दिन आकाश हेरिरहेँ, तिमी आउने दिन भनी कति पर्खिएँ र झरी परिरह्यो मनमा थामिएन आँशु जस्ता गीतहरुमा मा । यस्ता गीतहरुको सूची निकै लामो हुन सक्छ ।


यो वर्षा यामले, यो झरीले श्रष्टाहरुलाई अझ सृजनशील बनाओस् । झरीको तीव्रता र मन्दताले सर्जकहरुको मूडलाई पनि नौलो नौलो प्रयोग गर्न प्रेरित गरोस् । मेरो लागि, जिन्दगीको भागदौड र धपेडीबाट एकछिन सुस्ताउने गतिलो बिसौनी हो सङ्गीत । म त भन्छु, सबै श्रोताहरुको थकानमा उर्जा थप्ने सुन्दर सृजनाको श्रोत बनोस् यो वर्षा याम पनि ।