Sunday, December 21, 2008
कैलाश
दृश्य १. एकजना सभासद दिनभरि उद्घाटन कार्यक्रममा व्यस्त रहन्छ र वेलुका संविधान निर्माणमा भइरहेको ढिलाइका बारे आयोजित कार्यशाला गोष्ठीको समापन रात्रिभोजमा ह्विस्की डकारेर समावेशी संविधानबारे टेलिभिजनमा अन्तर्वार्ता दिइरहेको देखिन्छ।
 |
| जनकराज सापकोटा |
दृश्य २. दिनभरिको बेफुर्सदीबाट ग्रस्त एकथान युवक साझँपख फुटपाथमा उभिएर दिउँसो मोबाइलमा डाउनलोड गरेको ब्लु फिल्म हेर्छ र आफ्नी प्रेमिकालाई ती दृश्यहरु देखाएर उत्तेजित तुल्याउन खोज्छ।
दृश्य ३. एकजना प्राध्यापक जो कक्षामा पढिरहेकी उमेर छिप्पिएकी केटीलाई नाङ्गो आँखाले हेर्दै फ्रायडको मनोविज्ञान र मार्क्सको अर्थशास्त्र मिसाएर यौन मनोविज्ञान पढाउँछ । बेलुकी घर पुगेर श्रीमतीलाई हप्काउँछ, "उमेर नै नपुगी कति चाढै चिसिएकी"।
दृश्य ४. एउटा बेरोजगार केटो दिनभरि रोजगारीको खोजमा चारैतिर चहार्छ र साँझ एक पिन्ट रगत बेचेर सहरको सोमरस-गल्लीमा हराउँछ ।
दृश्य ५. एउटा भलादमी रातभर रक्सी धोकेर एकाबिहानै पुजा गर्ने निहुँमा मन्दिरमा पुग्छ र लाइन लागेका भक्तिनीहरुसँग स्पर्श-सम्भोग गर्ने प्रयत्न गर्छ ।
यो सिङ्गो सहर बेढङ्गका दृश्यहरूको एउटा साझा सङ्ग्रहालय बनेको छ । यसको अर्काइभमा म्याड हाउस उपन्यासका पात्रहरु थन्किएका छन् । अखबारमा लेखिएभन्दा फरक र गफगाफमा सुनिएभन्दा पृथक् दृश्यहरुले सहरमा अड्डा जमाएको छ । सिङ्गो समाज र व्यवस्थालाई आधुनिक बनाउने ठेक्का पाएका व्यक्तिहरु सबैभन्दा बढी बेढङ्गे र कुरुप देखा पर्दछन् । यस्तो लाग्छ रुपान्तरणका नाममा उनीहरू सिङ्गो सहरलाई एउटा नौटंकीमा परिणत गर्ने प्रयासमा लागेका छन् । मानिसहरू थाहै नपाई अथवा थाह पाएर गाईजात्राका लागि भदौ पर्खन्छन् ।
बिहान घरबाट निस्किँदा हरेक मानिसले पहिलो हुने आकाङ्क्षा राखेका हुन्छन् । बेलुका फर्कदा उनीहरु हारिसकेका हुन्छन् । तर सहरको विशेषता नै भनौं अहिलेसम्म कसैले पनि आफू हारेको कुरा स्वीकार गरेका छैनन् र यो शहर देखेर वाक्क भएका पनि छैनन् । उनीहरु हरेक दिन सहरबाट भाग्छन् र फेरी शहरमा नै पुग्छन् । सहरसँग कटुताको सम्बन्ध राख्छन् र सहरमा नै बाँच्छन् । सहरमा सबै कुरा सुन्न र हेर्न स्वतन्त्र छन् मानिसहरू । बोल्न मात्र प्रतिबन्ध लागेको छ । सबै कुरा थाहा पाउनु सबैभन्दा ठूलो अपराध बन्दछ यो सहरमा ।
बिहानले जन्म लिन नपाउँदै घर घरमा अखबारहरू पुगिसक्छन् र मानिसको सिङ्गो दिनलाई अमिलो बनाइदिन्छन् । दृश्यहरुको भीडले किचिन थाल्छ सिंगो शहर। समाचार लेख्नु, समाचार बन्नु र समाचार पोको पार्नु शहरमा हुर्कीन थालेको नयाँ सभ्यता हो । एक हूल बौद्धिक जमात खाद्यान्न सङ्कटको विषयमा कुनै तारे होटलमा वहस गरिरहेको भेटिन्छन् । एक हूल छापे सभासदहरु सङ्घीयताको विषयमा गणित गर्दैछन् । ज्वाइँजस्तै चिटिक्क परेका एक हुल मानीसहरु राष्ट्रका नाममा माइतीघर मण्डलामा दीप प्रज्वलन गर्दैछन् । केही रुपियाँको लोभमा ठमेलको कुनै गल्लीमा एउटा कुनै केटो आफूलाई टुरिष्टको अगाडि अङ्ग्रेजी भाषामा आत्मसर्मपण गर्दैछ । यो सहरको जीवन हो । यसलाई सहरमा हुने यावत् असङ्गतिहरुसँग जोडन पनि सकिन्छ र प्रयोगका रुपमा हेर्न पनि सकिन्छ ।
घाम थानकोटमाथिको चन्द्रागिरि शिखरबाट ओरालो लागेपछि सहर कचौरामा परिणत हुन्छ । कायाकल्प सहर मनोरञ्जनका लागि हाजिर हुन आइपुग्छ । घामलाई राम्रोसँग थाह छ शहरमा स्वतन्त्रताका हिमायतीहरु बस्छन् । जो अर्काको स्वतन्त्रता खोस्ने दाउमा घोरिइरहेका भेटिन्छन् । घामलाई थाहा छ यो शहरमा इतिहासका अभियन्ताहरु बस्छन् । हूलका हूल दुशासनहरू द्रौपदीको सारी तान्न हतारिइरहेका हुन्छन् । एक हुल कुमारहरु सुमेरु पर्वतको यात्रामा निस्कन्छन् । एक हुल गणेशहरू मुसामाथि चढेर एउटा बाजी जितेका शङ्खघोष गर्छन् । सहरको एउटा कुनामा विचरा गायकहरु गीतको नाममा चिच्याइरहेका भेटिन्छन्। व्यस्त दिनमा, बेपरवाह, बेमतलब, शहीद गेटमाथि चढेर राष्ट्रको खलासी हुँ भन्ने एकजना पात्र सालिकहरूलाई रङ्ग्याउँछ, माल्यार्पण गर्छ र राष्ट्रिय झण्डा फहराउँछ । सायद यो भन्दा विद्रुप दृश्य अरु केही हुन सक्ला ? विचरा सहीदहरु, जसको सालीकमाथीको लेउ पखाल्न राज्यले कुनै खलासीको भर पर्नुपर्छ । सायद गरिबीको यो भन्दा अन्तिम पराकाष्टा केही हुनसक्ला ? के राज्यलाई थाहा छ त्यो खलासीको ड्राइभर को हो?
एउटा जनताको प्रतिनिधि, एउटा प्राध्यापक र एउटा विद्यार्थी एक-एक दिन गरेर अखबारमा समाचार बनेर छापिन्छन् । ठमेलमा अङ्ग्रेजीमा आत्मसर्मपण गर्ने केटो पशुपतीको मन्दिरअगाडि बसेर चुरोट तान्छ र शिवजीलाई चुनौती दिन्छ । एकजना लेखक आफूइतरका सबैलाई सिस्नोपानी लगाउन खोज्छ । एकजना नेता विहानको पुजा पाठ सकेर सांस्कृतिक रुपान्तरणको विषयमा अखबारमा लेख छपाउँछ । एकजना व्यापारी आफ्नो कुलतमा लागेर मरेको छोराको आत्माको चिरशान्तीको कामना गर्दै अखबारमा ठूलो आकारको विज्ञापन छपाउँछ । ट्राफिक चोकको प्रहरी सडक छेउको साइनबोर्डमा महिनाभरिको दुर्घटनाका तथ्याङ्कहरू लेखिरहेको हुन्छ। जम्मा दुर्घटना संख्या- २७०, घाइते संख्या- १९७, मृत्यु संख्या- १९ ।
Posted in: निबन्ध
